امامت و خلافت - گفتمان مذهبی

پله پله تا غدیر ـ عید غدیر در سیره اهل بیت(ع)

جواد محدثى

مسابقه «غدیر» و «عیدگرفتن‏» این روز مقدس، به زمان پیامبراکرم(ص) مى‏رسد. در دوران ائمه دیگر نیز این سنت دینى‏ادامه داشته و امینان وحى الهى، همچون امام صادق(ع) و امام رضا(ع) آن را آشکار ساخته و یادش را گرامى و زنده نگه مى‏داشتند.
پیش از آنان نیز، امیرالمؤمنین(ع) احیاگر این عید بود.
رمز عید بودن «غدیر» نیز، کمال دین و اتمام نعمت در سایه‌ى تداوم خط رسالت در شکل و قالب امامت بود.
به فرمان پیامبر خدا(ص) مسلمانان مأمور شدند «ولایت‏» را به‏صاحب ولایت تبریک گویند و با آن حضرت بیعت کنند. رسول خدا نیزبراین نعمت الهى شادمانى کرد و فرمود: «الحمدلله الذی فضلنا على جمیع العالمین».
آیه قرآن که به صراحت، این روز را روز اکمال دین و خشنودى پروردگار از این واقعه و این تعیین وصى دانسته، رمز دیگرى از عید بودن غدیرخم است. فرخندگى این روز و عظمت این مراسم و عید بودن غدیر، در آن روز و لحظه بر همگان روشن بود. این نکته راحتى «طارق بن شهاب‏» مسیحى که در مجلس عمربن خطاب حضور داشت، فهمیده بود که گفت: اگر این آیه (الیوم اکملت لکم دینکم ...) (مائده / 3) در میان ما نازل شده بود، روز نزول آیه ‏را عید مى‏گرفتیم. هیچ یک از حاضران نیز حرف او را رد نکردند.
خود عمر نیز سخنى گفت که به نوعى پذیرش حرف او بود.

ادامه مطلب...

حق‌شناس ::: چهارشنبه 86/10/5::: ساعت 1:3 عصر

نظرات دیگران: نظر

الغدیر و وحدت اسلامى

شهید مطهرى

مقدمه
کتاب شریف «الغدیر»، موجى عظیم در جهان اسلام پدید آورده است. اندیشمندان اسلامى، از زوایا و جوانب مختلف: ادبى، تاریخ، کلامى، حدیثى، تفسیرى، اجتماعى بدان نظر افکنده‏اند. آنچه از زاویه اجتماعى مى‏توان بدان نظر افکند، «وحدت اسلامى‏» است. مصلحان و دانشمندان روشنفکر اسلامى عصر ما، اتحاد و همبستگى ملل و فرق اسلامى را، خصوصا در اوضاع و احوال کنونى که دشمن از همه جوانب بدانها هجوم آورده و پیوسته با وسایل مختلف در پى توسعه خلافات کهن و اختراع خلافات نوین است، از ضروریترین نیازهاى اسلامى مى‏دانند. اساسا چنانکه مى‏دانیم وحدت اسلامى و اخوت اسلامى، سخت مورد عنایت و اهتمام شارع مقدس اسلام بوده و از اهم مقاصد اسلام است. قرآن و سنت و تاریخ اسلام گواه آن مى‏باشد. از این رو، براى برخى این پرسش پیش آمده که آیا تالیف و نشر کتابى مانند «الغدیر» -که به هر حال موضوع بحث آن، کهنترین مسئله خلافى مسلمین است- مانعى در راه هدف مقدس و ایده‏آل عالى «وحدت اسلامى‏» ایجاد نمى‏کند؟ ما لازم مى‏دانیم مقدمتا اصل مطلب را -یعنى مفهوم و حدود وحدت اسلامى- را روشن کنیم، سپس نقش کتاب شریف «الغدیر» و مؤلف جلیل القدرش، «علامه امینى‏» رضوان الله علیه، را توضیح دهیم.
ادامه مطلب...

حق‌شناس ::: سه شنبه 86/9/20::: ساعت 11:14 صبح

نظرات دیگران: نظر

آموزه‌هاى فقهى جنگهاى جمل و صفین و نهروان

در دوران حکومت امام امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام سه جنگ داخلی برای آن حضرت پیش آمد: جمل و صفین و نهروان.
این سه جنگ ناخواسته را ناکثین و قاسطین و مارقین بر امام علیه السلام تحمیل کردند. به سبب همین سه جنگ، امام علیه السلام از بسیاری از برنامه های انقلابی و اصلاحی که برای دوران حکومت خود در نظر گرفته بود، و آن را در همان روزهای اوّل حاکمیت اعلان کرده بود... بازماند و نتوانست کارهای بزرگی را که در نظر داشت به مرحله عمل برساند و چه زیان های بزرگی که از این سه جنگ ناخواسته به اسلام و مسلمین نرسید!
به هر حال این سه جنگ از لحاظ حکم فقهی دو حالت متفاوت دارد.
جنگ جمل و نهروان یک حالت، و جنگ صفین حالت دیگری دارد. تفاوت از این جا پیدا می شود که برای نظامیان و فرماندهان سپاه جمل و نهروان بعد از شکست در بصره و نهروان پشتیبان و پناهی نبود که سپاهیان شکست خورده و فراری جمل و نهروان را مجددا جمع آوری و سازمان دهی کند و از نو به جنگ بفرستد.
لذا شکست آنان در صحنه جنگ به معنای تمام شدن غائله نظامی جمل و نهروان بود (نه اعتقادی). برخلاف جنگ صفین که اگر دشمن شکست می خورد، پشت سر خود شام را داشتند و شام پناهگاه خوبی بود برای آنان؛ زیرا می توانستند خود را از نو در آن سازمان دهی کنند و به جنگ امام علیه السلام برگردند. لذا با شکست فرضی لشکر شام غائله نظامی معاویه تمام نمی شد.
این تفاوت میان «جمل و نهروان» و «صفین» سبب اختلاف در حکم فقهی اسرای جنگ صفین با اسرای جنگ جمل و نهروان می باشد، که ما در این مقاله به طور اجمال از این اختلاف و ادله آن بحث می کنیم.

حکم اسرای اهل بغى

در حکم اسرای اهل بغی میان فقهای ما اختلافی وجود ندارد در این که اگر پشت سر اُسرا و فراریان جنگی اهل بغی پناهگاه، پشتیبان، نیروی مقاوم، سازمان دهی و... وجود داشته باشد این اسیران را می توان به قتل رسانید و می توان فراریان جنگی را تعقیب کرد و مجروحان آنها را کشت همانند اُسرای جنگ صفین. و چنانچه پشت سر آنها پناهگاه و نیرویی نباشد، که آنان را مجدّدا سازمان دهی کند، نباید آنها را تعقیب کرد یا به قتل رسانید و نباید مجروحان آنها را کشت و اسیران را باید آزاد کرد، مگر آن که مرتکب قتل یا جرحی شده باشند که باید به قصاص برسند و آن بحث دیگری است.